Gezonde voeding en praktische adviezen
Een gezonde voeding is voor alle kinderen in de groei belangrijk. Voor kinderen met een chronische ziekte, zoals PAH, is soms extra aandacht voor de voeding nodig. Omdat de aandoening vaak meer energie kan vragen of omdat een kind minder eet in een periode dat hij niet fit is enz. Op de website van het voedingscentrum wordt aangegeven wat voor kinderen de basis is van een gezonde voeding.
Slecht eten
Kinderen kunnen slecht eten omdat ze weinig trek hebben, iets niet lekker vinden of omdat ze er te moe of te kortademig voor zijn. Bij ‘slechte eters’ is het allereerst goed te beseffen dat niet ieder kind precies hetzelfde nodig heeft. U kunt uw kind dus nooit zomaar met een ander kind vergelijken. Het kan ook zijn dat uw kind op sommige dagen meer nodig heeft dan op andere dagen, of dat de eetlust wordt beïnvloed doordat het zich op de ene dag wat beter voelt dan op een andere dag. Als u zich zorgen maakt, ga dan eens goed na wat uw kind allemaal binnen krijgt en vergelijk dat met de aanbevolen hoeveelheden. Een aantal dagen opschrijven wat uw kind eet/drinkt kan ook erg verhelderend werken. Een kind dat goed groeit, er goed uitziet en levendig is, krijgt genoeg.
Tips bij een kind dat slecht eet
- Laat uw kind vlak voor een maaltijd niet veel eten of drinken, mogelijk heeft het daardoor aan tafel weinig trek meer.
- Probeer scènes aan tafel te voorkomen. Samen eten moet juist lekker en gezellig zijn. Een zekere soepelheid van de kok doet wonderen. Misschien lust een kind dat gruwt van spinazie het wel als het rauw door de aardappelpuree is gestampt.
- Een klein schepje laten proberen, helpt kinderen te wennen aan allerlei smaken. Lust het kind iets niet meteen, probeer het dan een andere keer nog eens en herhaal dat zonodig: uiteindelijk gaat het er vaak wel in en moet het kind vooral wennen aan het nieuwe product. Is het zo dat een kind alleen maar opstandig is, dan kan enige aandrang helpen en zal het uiteindelijk vaak wel van de maaltijd genieten.
- U kunt uw kind ook laten kiezen wat het wil eten of uw kind bijvoorbeeld betrekken bij het doen van boodschappen.
- Houdt uw kind niet van groente? Varieer met groenten: ongetwijfeld zijn er groenten die uw kind wel lust.
- Een enkele keer een derde broodmaaltijd of pannenkoeken in plaats van warm eten is geen probleem.
- Laat het kind meehelpen in de keuken. Op die manier krijgt het meer belangstelling voor de maaltijd.
- Schep maar hele kleine beetjes op. Als het kind meer wil, vraagt het er wel om.
- Zorg voor een rustige omgeving tijdens het eten, zodat het kind niet afgeleid wordt.
- Prijs je kind als het goed eet, dit is veel effectiever dan straffen als het niet wil eten.
- Probeer niet op te dringen. Stimuleer het kind tot eten, maar maak er geen strijd van.
- Een ziek kind krijgt vaak extra aandacht. Stel wel eigen grenzen op, ook wat het eten betreft, zodat het kind zich ervan bewust is dat het zich, net als zijn broertje/zusje aan bepaalde regels moet houden.
Gebrek aan eetlust of een vol gevoel
Wanneer uw kind een gebrek aan eetlust heeft of snel vol is, dan kunnen de volgende adviezen wellicht helpen om meer te gaan eten:
- Verdeel de maaltijden over de dag, gebruik naast de drie hoofdmaaltijden ook minimaal drie tussenmaaltijden.
- Vermijd te grote porties en zorg voor variatie
- Neem rustig de tijd om te eten
- Wissel koude, warme, zoete en hartige gerechten met elkaar af
- Drink voldoende over de hele dag
Heeft uw kind extra vitamines nodig?
Vitamines en mineralen houden het kind gezond, beschermen tegen ziektes en laten het kind groeien. Naast het algemene advies om kinderen tot de leeftijd van vier jaar en kinderen met een donkere teint aanvullend vitamine D te geven, heeft uw kind geen extra vitamines nodig als hij of zij een normale hoeveelheid gezonde voeding binnen krijgt.
Ondervoeding bij ziekte
Door ziekte kan uw kind (tijdelijk) minder of niet eten. Hierdoor loopt uw kind het risico een tekort aan voedingsstoffen op te lopen en ondervoed te raken. Ondervoeding wordt gekenmerkt door onbedoeld gewichtsverlies, verlies van spiermassa en conditie, een te laag lichaamsgewicht of onvoldoende gewichtstoename of groei. Ondervoeding kan een negatief effect hebben op het herstel van ziekteperiodes (zoals griep, luchtweginfecties of andere bijkomende ziektes).
Het is belangrijk om ondervoeding te voorkomen of zo snel mogelijk te behandelen. Het is mede daarom van belang dat uw kind voldoende eet en dat uw kind genoeg eiwit en calorieën (= energie) binnen krijgt. U kunt uw kind bijvoorbeeld meerdere keren per dag kleine porties aanbieden, door tussen de hoofdmaaltijden door (kleine) tussenmaaltijden aan te bieden.Voorbeelden van tussenmaaltijden zijn: een cracker met beleg, plakje koek met boter of dieetmargarine, krentenbol met boter of dieetmargarine, een kant- en klaar toetje, een handje noten, een blokje kaas of een plakje worst.
Hieronder worden een aantal tussendoortjes en adviezen gegeven om de voeding van uw kind energierijker te maken. Kies voor producten die veel calorieën bevatten, zoals;
- Volle melk- en melkproducten, vol vette kaas (bijvoorbeeld 48+ kaas en volle smeerkaas) en Franse kaassoorten.
- Vette vis (bijvoorbeeld makreel), vette vleeswaren (bijvoorbeeld worstsoorten, paté, salami) en eieren (bijvoorbeeld gebakken ei, roerei of omelet).
- Limonade, vruchtensappen, drinkyoghurt, chocolademelk.
- Roomboter, mayonaise, jam of koffieroom.
- Volle vruchtenkwark (diverse smaken), roomijs, drinkontbijt, milkshake of smoothie.
Probeer zoveel mogelijk calorieën in de maaltijden te verwerken door:
- Het brood ruim te besmeren met boter of dieetmargarine en dubbel beleg te gebruiken.
- Extra suiker of honing in thee, koffie, yoghurt, pap of vla toe te voegen.
- Een scheut koffieroom, plantaardige room, ongeklopte slagroom of crème fraîche toe te voegen aan melk, chocolademelk, yoghurt, pap, vla, soep, vruchtenmoes, sausen of koffie.
- Een klontje boter (scheutje vloeibare) margarine of een scheutje room toe te voegen aan pap, groenten, soep of aardappelpuree.
- Geraspte kaas, Franse kaas, gebakken spekjes of noten toe te voegen aan groente, sauzen, aardappelpuree of eenpansgerechten zoals macaroni, spaghetti of stamppot.
Als uw kind suiker te zoet vindt, kunt u dit vervangen door een voedingssuiker zoals druivensuiker of voedingssuiker (bijvoorbeeld Fantomalt®, ®glucosemodule, Resource® dextrine maltose). Deze producten leveren wel energie maar smaken minder zoet dan suiker. Fantomalt® is verkrijgbaar bij de apotheek en de drogist.
Geef uw kind zo weinig mogelijk energiearme producten die wel een vol gevoel geven, zoals bouillon, koffie en thee zonder suiker, light frisdrank, kunstmatige zoetstoffen en producten waar zoetstoffen in verwerkt zijn, water of rauwkost.
(Voor kinderen met een dieet kunnen bovengenoemde voedingsmiddelen mogelijk niet geschikt zijn, overleg dan met de diëtist).
Wat kunt u doen als u denkt dat uw kind ondervoed is of dreigt te raken?
Als het gewicht van uw kind afneemt (of onvoldoende toeneemt) is het belangrijk om dit te bespreken met uw (verpleegkundig) specialist of diëtist. Soms kan de toevoeging van verrijkte voedingsmiddelen, dat zijn producten waaraan extra calorieën, vitamines en/of voedingssupplementen zijn toegevoegd, helpen om uw kind beter te laten groeien. Bijvoorbeeld in de vorm van energiedrankjes of door eventueel (tijdelijk) sondevoeding te geven.
Evaluatie groei tijdens de poliklinische controles
Tijdens de poliklinische controles zullen we de groei van uw kind ook in de gaten houden en bij onvoldoende gewichtsgroei of afbuigende lengtegroei advies inwinnen bij de diëtiste. Meer informatie over voeding kunt u vinden op de volgende website: voedingscentrum.nl